Deniz yosunu olarak Proton dediğimizde; Biyolojik olarak aktif, zengin besin elementleri içeriğine sahip, içerdiği bileşikler ile bütün, taze* Ascophyllum nodosum özütü diyebiliriz.
Proton (ASL) üretim tesisleri
* Taze dememizin nedeni Proton – Ascophyllum nodosum, 1.bölümde de bahsettiğimiz gibi tarlalardan toplanır ve hasat edilir. Oysa bazı üreticiler, okyanusun nisbeten sıcak kıyılarından, fırtına ve dalgalarla kıyıya vuran ölü yosunları toplatarak işlemekte ve tarımda kullanmaktadırlar. Bunların faydasız olduğunu söyleyemeyiz. Elbette bunlar organik artıklardır ve bazı organik ve mineral içerikleri vardır. Zira farklı tür ve çeşit yosunlar kullanılması nedeniyle ürün homojenliği sağlamak çok güçtür. Ne kadar bekletildiği ayarlanmadığı, bilinmediği için de besin kayıplarının olması gayet normaldir. 1.bölümde anlattığımız nedenlerini de göz önünde bulundurarak, soğuk sularda yetişen yosunların verdiği etkiyle de mukayese etmemek gerekir.
Ascophyllum nodosum Dünyada en fazla araştırılan deniz bitkisi olarak, denizden çıkarılan tarımda kullanılan, yosun ürünleri içersinde en yüksek biyoaktivite seviyesine sahiptir.
Fırtına tarafından sahilde biriktirilmiş karışık deniz yosunu yığınları, bazen kilometrelerce uzanabilir.
Uygun kullanımı ile;
- Hasat verimini arttırır,
- Bitkideki hastalık belirtilerini azaltır,
- Kurak, tuzluluk, yüksek ya da düşük sıcaklıklar gibi çevresel strese karşı bitkilerin dayanımını arttırır,
- Emici böceklere karşı dayanımı sağlar,
- Bitki sağlığını, üretkenliğini arttırır,
- Kaliteli ve verimli hasat için etken olur,
- Yetiştiricilerin gelirini arttırır.
Birinci bölümde, “gelişim düzenleyicileri kaynağıdır” demiştik. Bu “kaynak” olayını açacak olursak;
Proton, Doğal bitki hormonları ve gelişimi teşvik eden bileşiklerin tamamlayıcısı, birincil ve ikincil temel besinlerden oluşan etkinliği arttıran karışım, bitki işlevleri için kofaktör ve katalizör olarak işlev görür. İçeriğindeki vitaminler, Antioksidan üretimini teşvik eder. Amino asitler – Organik asitler, Karbonhidratlar içerir.
Ascophyllum nodosum deniz yosununun (PROTON) örnek analizi
Deniz yosunu özütü: % 100
Maksimum Nem: % 6,5
Organik Madde: % 45 – 55
Mineraller: % 45 – 55
Toplam Azot (N): % 1- 2
Alınabilir Fosfor (P2O5): % 1- 2
Suda Çözünür Potasyum (K2O): % 16 – 20,2
Sülfür (S): % 1 – 2
Magnezyum (MgO): % 0,2 – 0,5
Kalsiyum (CaO): % 0,1 – 0,2
Bor (B): 75 – 150 ppm
Demir (Fe): 75 – 250 ppm
Mangan (Mn): 8 – 12 ppm
Bakır (Cu): 1 – 10 ppm
Çinko (Zn): 25 – 75 ppm
KARBONHİDRATLAR (Polisakkaritler): Alginic Asit, Mannitol, Laminarin
Alginic Asit > % 15
AMİNO ASİTLER (w/w)
BİTKİ GELİŞİM DÜZENLEYİCİLER: Sitokininler, oksinler, giberellinler.
Sitokininler x Oksinler 600-800 ppm
Polisakkaritler (Aliginic Asit, Mannitol, Laminarin) gerekli mineraller ile birleşik oluşturur. Bitkiler tarafından çok daha kolay absorbe edilir hale getirir.
Sitokininler, Auxinler ile birlikte hücre bölünmesi kontrolünde görev alır. Arttırılmış hücre büyümesini ve hücre genişlemesini tetikler. Protein sentezini destekler. Erken ya da genç hücre gelişmesine yardımcı olur. Kritik büyüme dönemlerinde bitkiyi dengeler (örn. çiçek / meyve başlangıcında). Meyve dökülmesini önler.
İçeriğindeki Poliaminler yalancı bitki büyüme düzenleyicileridir (stimülantlar). Bitkide Ascophyllum nodosumözütlerine tepki olarak üretilir. Hücre zarını güçlendirir. Doğal savunmayı arttırır.
Betainler, bitkinin yaşam işlevlerinin devamını sağlar. Hücre zarını korur. Ascophyllum nodosum özütlerinde bulunur, Methyl donor olarak hareket eder. Hücresel ozmotik etkiyi arttırı. Bütün yalancı BGD?leri stimülant yâda sitokinin-benzeri aktivite gösterebilir.
Yosun özütleri canlı organizmalardan elde edildikleri ve üretim sürecinde, içerdiği yapılarının bozulmaması için oldukça sınırlı üretim işleminden geçmeleri nedeniyle yukarıda da görüldüğü gibi karmaşık yapıları vardır. Farklı deniz yosunları ve uygulandıkları bitkiler üzerine etkileri, etki mekanizmaları üzerine hala kuruluşlarca araştırmalar yapılmaktadır, bilinmeyen konular vardır. Elbette bilimin sınırları olmadığı için araştırmalar devam edecektir.
Bitkisel üretimde, uygun yöntemlerle elde edilmiş Ascophyluum nodosum özütü (Proton) kullanıldığında kanıtlanmış faydalar var. Bu konulara gelecek bölümde ağırlık vereceğiz fakat başlangıç yapabiliriz.
Toprak uygulamalarında, rizosferdeki faydalı mikroorganizmaları besler. Bu mikroorganizmalar, toprak kaynaklı fungal patojenlere (patojen=hastalık etmeni) antagonistik etki yapar. Biraz daha açıklayacak olursak topraktan Ascophyllum nodosum uyguladığımızda topraktaki faydalı mikropları besleyerek, hastalık yapan mantarların gelişimini kısıtlamış oluruz. Bunun nasıl olduğuna dair çeşitli nedenler vardır.
- Bu mikroorganizmalar bazı sindirim enzimleri üretirler, bu enzimler hastalık yapan mantarların ipliksi misel yapılarına saldırır.
- Patojenleri öldüren antibiyotiklerin üretimine yardımcı olurlar.Yararlı mikroorganizmalar, zararlı mikroorganizmalarla yaşam alanı, besin ve su için rekabete girerler.
- Bitkiyi uyarır, bağışıklık sistemini güçlendirir.
Dolayısıyla bitkilerde hastalık belirtileri daha az görülür. Fideliklerde ve harici yetiştirilen fidan ve fidelerde daha iyi gelişim, daha az mantari hastalık ile karşılaşılır.
Yapraktan uygulandığında ise yine doğrudan bitkinin bağışıklık sistemine etki ederek dayanımını arttırır. Daha sağlıklı bitkilerle beraber verim ve kalitemizde de iyileşmeler sağlar. Bitkinin fotosentetik kapasitesi artar. Çoğunlukla bunu görsel olarak daha yeşil bitkiler şeklinde görürüz.
Aynı zamanda bitkiye yapraktan birçok besin elementi takviyesi de yapmış oluruz. Böylece bitkinin beslenmesini ve verimliliğini artırmış oluruz.
Yaprak uygulamalarındaki faydalı etkileri, birçok fungusit ve insektisitler ile birlikte kullanıldığında da görülmektedir. Birçok bitki koruma ürünüyle sinerjistik etkisi vardır.
Nasıl Uygulamalıyız?
En uygun sonuçlar, düşük dozlarda – sık uygulamalar şeklinde alınmıştır. Haftalık uygulamalar tavsiye edilir. Gerekirse 4 haftada bir uygulanabilir fakat haftalık uygulamalarda elde edilen birleşik etki kısmen azalmış olur.
Çok yıllık bitkilerde hasat sonrası uygulamalar, bir sonraki yılın sürgünlerine üretkenlik ve gelişme açısından olumlu etki yapar. Çok yıllık bitkilerde her yıl yapılan uygulamalarla daha sağlıklı bitkiler elde edilir.
Hazırlayan
Doktor Tarsa Tarım San. ve Tic. A.Ş.
Kaynak : Acadian Seaplants
