Geçtiğimiz yüzyılın ikinci yarısında hızlı artan dünya nüfusu, beslenme ile ilgili kaygılar ortaya çıkarmışken, “Yeşil Devrim” olarak adlandırılan yeni ve verimli çeşitlerin ıslah edilmesi, sulanan arazilerin yaygınlaşması, etkin sulama sistemlerinin geliştirilmesi, kimyasal gübre ve ilaç kullanımındaki gelişmeler, günümüze kadar Dünya genelinde bir gıda felaketiyle karşılaşmadan gelmemizi sağlamıştır.
Yeşil devrimden bahsetmemizin nedeni tarımda kullanılan yosunlar yeşil oldukları için değil, zira tarımda kullanılan yosunlar yeşil, kırmızı, kahverengi ve mavi-yeşil renkteler. Dünya’nın yüzölçümü 509.200.000 kilometrekare ve bunun % 70’ini denizler kaplıyor, yosunların yaşam alanı ise 1000 metre derinliğe kadar iniyor. Oldukça geniş bir yaşam alanı olmakla beraber bizim bu yazımızda ilgilendiğimiz, sığ sularda yetişen yosunlar.
Dünya nüfusu artmaya devam ederken, 60’lı 70’li yıllardaki hızlı verim artışını tekrar yakalamamız şimdilik çok kolay gözükmüyor. Fakat verim ve kalite artışında yeni yöntemler bulmalı ve etkinliğini kanıtlamış, yaygın olmayan eski yöntemleri de ekonomik yollarla yaygınlaştırmalıyız. İşte burada konulardan birisi; “Tarımda Denizyosunlarının Kullanımı”.
Deniz yosunları insanlık için yeni değil. Muhtelif kaynaklara göre gıda ve gübre olarak kullanımı M.Ö.’ye kadar gidiyor. İlk olarak Uzakdoğu’da ve bazı ada ülkelerinde kullanılmaya başlanmış.
Geçmişte daha çok toprağa uygulanırken 1950’lerden sonra da yaprak gübresi olarak kullanımı yaygınlaşmaya başlamış.
Tarımda kullanılan farklı tür ve çeşit yosunlar mevcut, bunlar; Macrocystis, Sargassum, Fucus, Nereocystis, Maerl, Ecklonia, Himanthalia, Ascophyllum vb.
Bizim bahsetmek istediğimiz Ascophyllum nodosum;
İnsan beslenmesinde (Resim 1), emülgatör vb. kıvam arttırıcıların üretiminde, kozmetikte, hayvan yemlerinde katkı olarak, çeşitli mayaların üretiminde ve tarımda (Resim 2) olmak üzere geniş bir kullanım alanı mevcuttur.
Resim 1 – İnsan Beslenmesinde Yosun
Resim 2 – Tarımda Kullanım İçin Hazırlamış Yosun Özü
Ascophyllum nodosum; Atlantik okyanusunun kuzeydeki soğuk kıyılarında yani kuzey Avrupa ve Kanada sahillerinde yetişmektedir.
DRT olarak bizim ürün yelpazemizde bulunan deniz yosunu Ascophyllum nodosum ise Kanada’nın Novo Scotia bölgesinde, Fundy körfezindeki kontrollü tarlalarda, yüksek kaliteli saf deniz yosunları ASL firması tarafından yaz mevsiminde hasat edilip, en son teknoloji ile işlenerek ihtiyaç olan pazarlara sunulmaktadır (Resim 3-4-5).
Resim 3 Kanada’dan Dünya’ya
Resim 4 – Fundy Körfezi / Nova Scotia
Resim 5 – Ascophyllum nodosum Hasadı
Ascophyllum nodosum’un tarımda kullanılan birçok yosundan farkı; soğuk sularda ve aynı zamanda gelgit bölgesinde yetişmesidir. Burada şöyle bir açıklama yapacak olursak; Son derece zorlu koşullarda yaşamakta fakat bünyesindeki bitki gelişim düzenleyiciler sayesinde gelişmesine devam etmektedir.
Başparmak boyutlarındaki bir Ascophyllum nodosum bitkisi bir yılda 1 ton büyüklüğe ulaşabilir.
Kış mevsiminde deniz çekildiğinde açıkta kalıp -35’C ye varan soğuklara maruz kalıp donmakta, tekrar 0’C civarı deniz suyu sıcaklıklarıyla buluşmakta, yaz mevsiminde deniz çekildiğinde +35’C ye varan sıcaklıklara, susuzluğa ve güneşin ışıklarına doğrudan maruz bulunmakta, 20 dakika içerisinde tekrar Atlantik Okyanusu’nun soğuk suları altında kalmaktadır. Karada yaşayan bitkiler, bu kadar kısa sürede bu sıcaklık ve ortam (sulu-susuz) değişimlerine maruz kaldıklarında yaşayamazlar. Oysa bu Ascophyllum nodosum’un yaşam alanıdır (Resim 6-7-8-9). Elbette yosunların da hepsi bu şartlarda yaşamazlar. Tarımda kullanılan deniz yosunlarının büyük bölümü gelgit bölgesinde yetişmesine rağmen bu sıcaklık değişimlerini görmüyorlar.
Resim 6
Resim 7
Resim 8
Resim 9
Ascophyllum nodosum, yaşadığı bölge nedeniyle çok kısa zamanda aşırı ısı değişimlerine, gelgit’ler nedeniyle de kısa zamanda sulak ve kurak koşullara maruz kalmaktadır.
Fundy Körfezi
“Fundy körfezinde, 200 milyar ton su her gelgit olayında körfeze giriyor ve çıkıyor. Bu rakam Dünya nehirlerinin toplam akış debisinden daha fazla.
Süregelen gelen bu doldur boşalt besin elementleri açısından Fundy körfezini Dünya’nın en zengin ekosistemlerinden biri yapmaktadır.”
Saltscapes, Ocak/Şubat 2004 Cilt.5, Sayı.1
Neden Ascophyllum?
Tarımda kullanılan yosun özütleri farklı farklı yosunlardan elde edilmektedir. Bunlar denemelerle faydaları kanıtlanmış bir ya da birden fazla yosun özütlerinin ikili ya da üçlü karışımları şeklinde olabilir. Tropik ve subtropik bölgelerden elde edilen yosun özütlerinin de bitkiler için kanıtlanmış etkileri vardır. Gelgit’e maruz kalsalar da yukarıda bahsettiğimiz sıcaklık değişimleriyle karşılaşmazlar. Dolayısıyla Ascophyllum nodosum en zor koşullarda yetişen ve tarımda kullanılan yosundur diyebiliriz.
Her Ascophyllum özütü de aynı değildir. Ürün ne kadar doğru işlenirse ve üretilirse uygulayacağımız bitki için o kadar faydalı olur. Buna şöyle bir örnek verebiliriz; İnsan beslenmesinde bazı gıdalar kızartıldıkları zaman vitaminlerinin bir çoğunu kaybeder oysa buğulama veya haşlama ile bu kayıplar daha az olur.
Bu nedenle doğru yosunu kullanıyorsak dahi üretim prosesi önemlidir.
Yosunların bitkiler için faydaları hala araştırılmakta, uygulanan bitkinin bünyesinde nasıl çalıştıkları kısmen bilinmekte ve henüz açıklanamayan konular bulunmaktadır. Fakat bildiğimiz yosunların kendisi için hazırladığı bazı hormonları, makro ve mikro elementleri, kültür bitkilerine uygulayarak onları uyarıyoruz, doğal hormonlarla destekliyoruz ve makro mikro elementlerle desteklemiş oluyoruz.
Ascophyllum nodosum’un özütü biyolojik olarak en aktif ve besin elementleri olarak bütün olan deniz ürünlerinden birisidir.
Dolayısıyla, bizim DRT olarak üreticilerimize sunduğumuz;
- En üst kalitede hammadde ile üretilmiş tarımda kullanılabilir deniz yosunudur.
- Zengin bir doğal bitki gelişim düzenleyicileri kaynağıdır;
- Kısa zincirli karbonhidratlar (örn: B-glukanlar),
- Amino asit ve bitki gelişim düzenleyicileri yelpazesi,
- İçerik olarak 60 çeşit şelatlı mikro ve makro element karışımı,
- Diğer birçok organik bileşik.
Hazırlayan;
Doktor Tarsa Tarım San. ve Ticaret A.Ş.
Pazar Geliştirme Departmanı
Kaynak :Acadian Seaplants
