Dengeli bitki besleme, bitkiden optimum potansiyeli elde etmek için gelişme dönemlerini takiben bütün temel besinleri doğru ve dengeli bir şekilde sağlamaktır. Besinlerin küçük oranlarda, günlük yapılan fertigasyon ile uygulanması, haftalık gübre uygulamasının sebep olduğu kök bölgesindeki tuzluluk stresini ya da besinlerin erken tükenmesini (besin yetersizliği) önler.
Örtüaltı bitkileri, diğer bütün bitkiler gibi yaşamak için 13 mineral elemente ihtiyaç duyar. Bu elementler azot (N); fosfor (P); potasyum (K); kalsiyum (Ca); magnezyum (Mg); kükürt (S); demir (Fe); mangan (Mn); çinko (Zn); bakır (Cu); bor (B); klor (Cl) ve molibden (Mo) dir.
Bu elementlerin vazgeçilmez ve yeri doldurulamaz işlevleri olduğundan temel elementler ismini almışlardır. İlk altı tanesi makro-elementleri oluşturmaktadır ve büyük miktarlarda kullanılırlar, bunun yanında diğerleri mikro-elementler olarak adlandırılır ve çok daha az miktarlarda gereksinim duyulur.
Gübreleme Uygulamaları
2003-2004 sezonunda gerçekleştirdiğimiz gübreleme programlarının devamında, 2004-2005 sezonunda da üreticilerimize daha iyi ve doğru gübrelemeyi göstermeyi amaçladığımız çalışmalarda başarılı sonuçlar elde edilmiştir.
Doktor Tarsa Pazar Geliştirme Departmanı 2004 – 2005 sezonunda üreticilerimizi bilinçlendirmek ve yüksek kalitede suda çözünür damlama gübrelerinin kullanımını teşvik etmek üzere Antalya; Demre, Kumluca, Aksu, Alanya olmak üzere dört önemli örtüaltı üretim bölgesinde toplam altı çiftçimiz ile domates, biber ve hıyar’da dengeli bitki besleme üzerine uygulama alanları kurmuştur. Uygulama yapılan seraların büyüklükleri 2-3 dekar olup, her çiftçide parseller, geleneksel gübrelemesini yaptığı “Kontrol” ve Doktor Tarsa ile birlikte çalıştığı “DRT” şeklinde 2 parsel olarak belirlenmiştir.
Dengeli Bitki Besleme;
Bitkiden yüksek performans alabilmek için, gelişme dönemlerine göre gerekli besinlerden dengeli ve yeterli miktarda verilmesidir.
Toprak-Su Analizleri ve Gübreleme Programları
Toprak ve su analizi doğru gübreleme tavsiyesinin yapılabilmesi için kesin gereklidir. Bu amaçla gübreleme uygulamalarının yapılacağı parsellerden alınan toprak ve su numuneleri laboratuvara analiz için gönderilmiş, su numuneleri ve ilk toprak numuneleri, dikim öncesi alınarak analiz sonuçlarına göre taban gübrelemesi ve fertigasyon tavsiyesi yapılmıştır. Daha sonra sezon içersinde 2 kez daha toprak numunesi alınarak bitkilerin sezon içerisindeki bitki besin elementleri ihtiyacı belirlenerek, gübreleme programında ayarlamalar yapılmıştır.
Bu gübreleme uygulamalarında, 4 uzun dönem (tek ekim) domates, 1 biber ve 1 hıyar üreticisi ile çalışılmıştır.
Uygulamaların Hedefleri
Doktor Tarsa olarak, örtüaltı yetiştiriciliğinde dengeli bitki besleme uygulamalarıyla hedeflediğimiz konular:
– DRT ve SQM dengeli bitki besleme programını kullanarak verim artışı sağlamak.
– Üründe kalite unsurlarının iyileştirilmesi: Çiçek uçburnu çürüklüğü, renklenme, olgunlaşma ve hastalıklara dayanıklılık.
– Örtüaltı yetiştiriciliğinde, uygulanacak dengeli bitki besleme programının kar/maliyet analizinin yapılarak çiftçiye karlılığının anlatılması.
– Çiftçiye, damla sulama ve kaliteli suda çözünebilir gübrelerin kullanımını ve yararlarını tanıtmak ve karşılıklı etkileşim ile onları bilgilendirmek.
– Toprak ve su analizi alışkanlığının çiftçiye kazandırılması.
Makalede örnek olarak, Güloluk/Antalya bölgesindeki, Doktor Tarsa ile çalışan bir domates çiftçisinin durumu incelenerek, gübreleme üzerine iki farklı uygulamasının sonuçları değerlendirilecektir.
Güloluk/Aksu/Antalya Gübreleme Uygulaması Bilgileri
Genel Özellikler:
Çiftçi : Ramazan Gök
Alan : 650 m2
Dikim Tarihi : 07 Ekim 2004
Bitki Yoğunluğu : 3000 bitki/da
Su Kaynağı : Kuyu
İlk adım olarak, yapılan toprak ve su analizi sonuçlarına dayanarak bir gübreleme programı hazırlandı. Sezon boyunca çiftçi kontrol parseline kendi programını, DRT olarak ayırdığı parsele de Doktor Tarsa dengeli gübreleme programını uygulamıştır.
Gübreleme Programları
Çiftçi taban gübrelemesi, birçok gübre kullanılmasına rağmen istenilen besin dengesini sağlamamaktadır (Tablo 1). Potasyum ve magnezyum düşük miktarda uygulanırken, azot ve fosfor her iki parselde de eşit uygulanmıştır.
DRT taban gübrelemesi ise aşağıdaki tabloda görülmektedir (Tablo 2). Daha iyi bir NPK ilişkisi vardır. Uygulanan toplam miktar çiftçininkinden daha yüksektir. Fakat taban gübrelemesinde önemli olan fazla gübre uygulamak değil, toprakta mevcut bulunanı bilerek, bitkilerin iyi bir başlangıç yapabilmesi için gerekli besinleri sağlayabilmektir. Uygulanması gereken besin miktarı toprak analizi sonucuna göre belirlenir.
Çiftçinin toplam Fertigasyon programına baktığımızda ise, oldukça fazla gübre çeşidini kullandığını görmekteyiz (Tablo 3). Fakat besin elementleri yeterli miktarda ve dengeli bir şekilde kullanılmamış.
Tablo 5’de Doktor Tarsa ile çiftçi programlarının taban gübreleri dahil, farklarını görmekteyiz. Çiftçi daha az K2O (+17,6 kg/da), P2O5 (+11,5 kg/da) ve MgO (+23,9 kg/da) uygularken, N (-50 kg/da) daha fazla oranlarda uygulamıştır.
DRT ve Kontrol parselleri arasındaki genel farklar:
1 – Daha iyi N:P:K – Ca:Mg ilişkisi: N:P:K Oranı DRT ile kontrol parseli arasında farklıdır. Aralarındaki fark: daha yüksek P, K, Mg ve iyi bir N:P:K – Ca:Mg ilişkisidir. Kalite ve verim bu etmenlere bağlıdır.
2 – Daha fazla Gübre uygulandı: Doğru N:P:K Ca:Mg ilişkisiyle gerektiği miktarda ve doğru zamanda yapılan gübreleme ile daha fazla verim ve kalite elde ederiz. Çiftçi, Doktor Tarsa parseline 700 kg/da gübre uygularken, kontrol parseline 530 Kg/da gübre uygulamıştır.
3 – Orantılı Kalsiyum ve Magnezyum: Doktor Tarsa gübreleme programında ve çiftçi programında birbirine yakın miktarlarda Kalsiyum Nitrat (Kalsiyum Nitrat – Tropicote ve Calcinit) uygulanmıştır. Kalsiyum Uygulaması daha iyi sonuçlar elde etmek ve domates bitkisini hastalıklardan korumak için çok önemlidir. Fakat magnezyum da fotosentez için önemli bir elementtir, eksikliğinde karbonhidrat miktarında ve verimde azalma olur.
4 – Daha fazla P: Fosfor analiz sonuçlarına göre düşük seviyede çıkmıştır, DRT parseline yeterli seviyede fosfor uygulaması yapılmasına rağmen Çiftçi tarafına daha az uygulanmıştır. Yeterli miktarda bu elementten vermek daha iyi sonuçlar elde etmemizi sağlar.
5 – Eşit uygulamalar: Gübrelemeyi eşit parçalara bölerek ve sürekli bir şekilde uygularsak gübrelerin seradaki kullanım etkinliğini arttırırız.
Kontrol | DRT
Verimi arttırmanın ve kar etmenin en iyi yolu kaliteli ürünleri gerektiği kadar ve doğru zamanlarda kullanmaktır.
– Bütün sezonda DRT parselinden daha iyi sonuçlar alındı.
– Eşit döl sayısı,
– Döl başına daha fazla çiçek,
– Bitki başına daha fazla meyve (daha fazla verim).
Kar/Maliyet Sonuçları
Uygulamış olduğumuz dengeli bitki besleme programı ile hedeflenen ekstra verimi elde ettik (Tablo 6). Bu gübreleme uygulamasında çiftçi, Doktor Tarsa parselinden fazladan 1,778 YTL/da kazanç elde etmiştir. Çiftçi kendi parselinden 16,5 MT/da verim elde etmişken, Doktor Tarsa parselinden 19 MT/da verim almıştır, bu verim artışı % 15’e denk gelmektedir. Elde edilen % 15 verim artışı ile yapılan ekstra maliyetlere rağmen çiftçi, net kazançta % 18 artış elde etmiştir.
Kontrol | DRT
Uygulamaların Genel Özeti
Uygulamalar devam ederken, üretim bölgelerimizde düzenli olarak kontrolleri yapılmış, çiftçi toplantıları düzenlenmiştir. Bu aktiviteler ile yapmış olduğumuz uygulamaların sonuçlarını civardaki diğer üreticilerle paylaşma fırsatı elde etmiş olduk.
– Daha yüksek verim
– Daha yüksek kalite – Bazı parsellerde daha yüksek fiyat alındı.
– Daha fazla likopen.
– Daha az Çiçek Uçburnu Çürüklüğü.
– Çevre şartlarına daha dayanıklı.
– Hastalıklara daha dayanıklı.
– Daha kazançlı – Çiftçi kazançları ortalama % 7 arttırıldı.
Aşağıdaki tabloda (Tablo 7); 4 farklı üretici ile yapılan, sera domatesinde dengeli bitki besleme uygulamalarının, ortalama değerlerinin sonuçlarını görmekteyiz. Net kazanca baktığımızda bütün uygulamalarda çiftçiye ortalama % 7’lik bir ek kazanç sağladığımız görülmektedir. Bu elde edilen ek kazanç, uygulama parsellerinden alınan daha yüksek verim ve kalite ile sağlanmıştır.
Sonuçlar
- Dengeli bitki besleme programı daha yüksek verim ve kalite sunmanın yanında verim kaybını azaltmaktadır.
- Potasyum Nitrat, Potasyum Nitrat tabanlı suda çözünür NPK, Potasyum Sülfat ve Kalsiyum Nitrat en önemli ürünlerdir.
- Dünya çapında tecrübe edilmiş gübreleme programları, oransal olarak ayarlanmış gübrelemenin ekstra bir maliyet değil geleceğe yönelik bir yatırım olduğunu göstermiştir.
- Doktor Tarsa kaliteli ürün ve servis sağlayarak çiftçilerin ve endüstrinin gelirlerini arttırmaya kendisini adamıştır.
Doktor Tarsa, tarla ve sera üretiminde dengeli gübreleme uygulamalarına 2005-2006 sezonunda da farklı bölgelerde, çiftçilerimizle devam etmektedir. Konuyla ilgili detaylı bilgilendirme ve bitki besleme konularında teknik destek vermek üzere çalışmalarımız sürerken, üreticilerimize bitki besleme konusunda yardımcı olmak üzere bağlantı telefonlarımız aşağıdadır.
Hazırlayan;
Doktor Tarsa Tarım San. ve Ticaret A.Ş.
Pazar Geliştirme Departmanı
