Muz Türkiye’de Mersinde ve yine Mersin ilinin Anamur, Bozyazı, Erdemli ve Tarsus ilçelerinde yetiştirilmektedir. Dünya üzerinde belki de en fazla tüketilen meyvelerden biri olan muzun bu kadar aranmasının sebebi sadece kolay erişilebilen ve kolay tüketilebilen bir meyve olması değildir. Bu tüketimin ardında muzun çok besleyici bir besin kaynağı olması, birçok vitamin, protein, mineral ve aminoasiti içeriyor olması yatmaktadır.
İyi bir muz yetiştiriciliği için orta ila yüksek verimli ve iyi drenajlı toprak, orta dereceli hava koşulları, rüzgâr çok az olmalı, yeterli miktarda su verilmeli, don olmamalıdır.
Muz Kökleri; toprak altında bulunan ve esas gövdeyi oluşturan yumrudan ve yumrunun üst taraflarından çıkar. Muz kökleri genelde yüzeyseldir, 40% üst 10 cm, 85% üst 30 cm bulunur. Kökler genelde gövdenin 1.5 m etrafına yayılır.
Toprak iyi drenajlı olmalı ama aynı zamanda yeterli oranda su tutması gereklidir.
Muz bitkisinin kök gelişimi (Valery )
Sıcaklık çiçeklenmeye etki eder
Muzda tomurcuk, çiçekler ve meyve salkım şeklindedir. Meyve salkımının gelişmesi birçok haftayı bulur. Çiçeklenme başlangıcı için en uygun sıcaklık 220C’dir. Aylık sıcaklık ortalaması 100C ‘nin altına düşerse şekli bozuk meyve oluşumu riski artar. Çiçeklenme zamanında yüksek sıcaklıklar salkım büyüklüğünü azaltır.
Su basması verimi azaltır. Muz bitkisi yüksek sıralar sayesinde yüzeysel su basmasına 72 saat dayanabilir. Eğer toprak doygunluğu 24 maksimum 48 saatten fazla sürerse önemli ölçüde verim kaybı yaşanır. Muz bitkisi iyi drenajlı toprak ister.
Yeni sürgünlerin ayıklanması. Yeni sürgünlerin ayıklanması yüksek verim için gereklidir. Yeni sürgünler ana bitkiden besin çeker ve ana bitkinin üretkenliğini azaltır. Yeni sürgünler düzenli bir şekilde 30 cm boya ulaşmadan ayıklanmalıdır.
Muz bitkisinin üretkenliği yaprak sayısına bağlıdır
- Maksimum salkım dolgunluğu için:
- Çiçeklenme döneminde en az 12 yaprak
- Hasat zamanında en az 9 yaprak
- Çiçeklenme döneminde sadece 4 yaprak olması verimi önemli ölçüde azaltır.
AZOT
Kuru madde üretimini, Salkım ağırlığını, salkım uzunluğunu & tarak/salkım ile birlikte verimi arttırır. Muz bitkisi azot depolama özelliğine sahip değildir. Bitkide azot depolanması gerçekleşmediği için N uygulaması & alımı direk olarak gelişmeyi teşvik eder.
Çeliklerin çimlenmesi ve büyümesi, Genç bitkilerin ve “yeni sürgünlerin” gelişimini de teşvik eder.
Aşırı Azot belirtilerinde; Gövdenin sertlik durumu azalır. Taraklar ve salkımlar arasında normal dışı mesafeler oluşur. Meyvelerin düşük depolama ve taşıma özeliği.
FOSFOR
Kök gelişimi ve bitki besin maddesi alım kapasitesini arttırarak salkım oluşumunu güçlendirir, Erken olgunlaşmayı teşvik eder. Gereksinimler dolaylı olarak azalır. Yeterli miktarda uygulamak gerekir. Bozuk gelişmeyi önler, Bol meyve üretimini sağlar, Toprakta fiksasyonu aşmak gerekir. Yurdumuz toprakları alkali, fosfor büyük miktarda bağlanır. Muz üreticisi bol miktarda organik gübre kullanıyor fakat yeterli olmamakta. Asidik gübrelerle yönelmekte ve kök bölgesinde geçici asidide oluşturmaktadır.
Fosfor Noksanlığında, Yapraklarda mavi, mor renklenme, aşırı durumlarda, Hem ana hem de yan bitkilerde bitki yapısı zayıflar.
POTASYUM
Salkım oluşumu ve gelişimi için gerekli olan bir besindir. Bitki büyümesini çabuklaştırır ve verimi arttırır. Yeterli potasyum ile beslenen bitkilerde salkım ağırlığı artar, raf ömrü artar, hastalık ve zararlılara karşı dayanıklı olur.
Düşük K uygulamasının sonuçları:
- Kuru madde oluşumu azalır
- Hassas salkımlar
- Zayıf meyveler
- Düşük verim
- Düşük meyve dolgunluğu yapraklardan meyveye olan karbonhidrat taşınımı azalır
- Düşük kalite – şekerin nişastaya dönüşümü sınırlanır
- Düşük raf ömrü
Potasyum verimi arttırır
Plantains – Kolombiya
Verim (t/ha)
K2O oranı (kg/ha)
Potasyum verim & meyve iriliğini arttırır
Cv Giant Governor (Cavendish)
N 250 g/bitki, P2O5 125 g/bitki; N & K 3 uygulama ile
Potasyumun etkinliği K kaynağına bağlıdır
Kolombiya – Muz
K uygulaması 600 K2O/ha/yıllık
Potasyum noksanlığında, uçlardan başlayarak yapraklar sararır, meyveleri şekilsiz olur, bir salkımda az sayıda parmak oluşumu olur.
KALSİYUM
Verime ve kaliteye etki eder. Ca noksanlığında muz bitkisi önemli verim kaybına uğrar.
Venezuela – Muz
N oranı: 200 kg /ha, K oranı: 498 kg/ha
Kalsiyum noksanlığında,
- Yaprak;
- Yaprak kenarlarına yakın bölgelerde damar arası klorozu
- Yeni yaprakların çıkış noktasında “spike leaf” denen yapının oluşması
- Belirtiler bitkinin hızlı büyüme zamanında görülür
- Yâda yüksek oranda potasyum uygulandığı durumlarda
- Meyve;
- Meyve olgunlaşma döneminde kabuk çatlaması
- Meyvenin yamulması – salkımdaki diğerlerini etkiler
- Meyve ağırlığı ve çapı azalır
- Gözlem;
- Black Sigatoka (Mycosphaerella fijiensis) hastalığı artar
Magnezyum Noksanlığı
Yapraklar uçlardan ve kenarlardan başlayarak yavaş yavaş sararak orta kısımları yeşil kalır. Noksanlık dördüncü ve beşinci yapraklarda daha etkilidir.
-MgO
Erken dönemdeki belirtiler
Yaprakların alt kısımlarında K nok. benzer renk değişimi olur
Geç dönemdeki belirtiler
Bor noksanlığı, Muzda pek rastlanmaz. Asidik topraklarda ve özellikle yaşlı bahçelerde görülür.
Bor noksanlığı belirtileri: Kıvrık ve şekli bozuk yapraklar, Yaprakların dış yüzünde damarlara paralel beyaz çizgiler
DEMİR noksanlığı, genellikle kalsiyum fazlalığı demir alımını engeller. Genç yapraklar tamamen sararır / beyazlar. Eksikliğin ilerlemesi durumunda yaprakta tam sararma sonra da tamamen kuruma görülür.
Demir noksanlığı görülen yerler:
- Kireçli topraklarda
- Toprakta yüksek miktarda su bulunması
- Yüksek oranda mangan içeren topraklar
Hazırlayan;
Doktor Tarsa Tarım San. ve Ticaret A.Ş.
Pazar Geliştirme Departmanı
