Azot
Noksanlık çeken ağaçlarda, erken dönemlerde sürgünlerin ve yaprakların gelişmelerinin yavaşlaması şeklinde kendini gösterir. Yapraklar açık yeşilden sarıya doğru renk değiştirir. Damarlar rengini kaybeder.
Belirtiler önce yaşlı yapraklarda görülür. Pembeden kırmızı renge doğru olan sürgünlerde yaprakçıklar sarı ve küçük ve normalden daha incedir.
Meyve tutumu yetersiz ve meyveler küçük kalır.
Potasyum
Genellikle bitkilerin üst bölgelerindeki yaşlı yapraklarda sararmalar şeklinde kendini gösterir; Yaprakların kenarından başlayan sararma ya da kurumalar, orta yaşlı yapraklarda kahverengi yanmalar ve içeriye doğru kurumalar şeklinde belirir. Sonbaharda ise açık mordan kahverengine doğru epiderm dokuda renk değişimleri olur, yaprak kenarları kurur ve geriye doğru kıvrılır.
Kalsiyum
Dokulardaki düşük kalsiyum seviyesine bağlı olarak kendini çoğunlukla pas ve küf hastalıklarıyla gösterir. Bu belirtiler meyvelerin Pazar değerini de düşürür ve hasattan sonra da çevresel nedenlerle hemen ortaya çıkabilir. Kalsiyum meyve dokularının sıkılığını ve dayanımını arttırır. Meyve çatlamalarının temel nedenlerinden birisi de kalsiyum noksanlığıdır yine. Kalsiyum noksanlığı ile Botrytis cinerea gibi hastalıklara karşı bitkilerin direnci azalır.
Magnezyum
Yaprakların iç kısımlarında, damar aralarında sararma ve yanmalar, kırmızı, turuncu ve mor renkler olarak kendini gösterir. Magnezyum noksanlığı genellikle normal kloroz olarak başlayıp daha sonra yaprakların damar aralarında gelişir. Yaşlı yapraklarda, yaprağın iç kısmı üçgen şeklinde yeşil kalabilir.
Demir
Noksanlığın şiddetine bağlı olarak, sürgünlerin ucundaki genç yapraklarda klorosis olarak kendini gösterir. Demir noksanlığı çoğunlukla yüksek pH’lı alkali topraklarda ve taban suyu yüksek, yeterli oksijen bulunmayan topraklarda görülür. Ayrıca yüksek kireçli topraklar da demir noksanlığının ana nedenlerindendir. Ve sulama suyundaki yüksek oranlı serbest kalsiyum karbonat ve bikarbonat da noksanlıklarda rol oynar.
Eğer noksanlık hafif ise; yapraklar hafif sarıya döner ve ince damarlar yeşildir. İlerleyen dönemlerde tepe yapraklar önce sararır, takiben beyaza döner ve yanma şeklinde bile belirebilir.
Mangan
Mangan noksanlığı birçok bitkide demir ve magnezyum noksanlıklarıyla benzer belirtile gösterir. Ve ayrıca alkalin toprak koşulları da ana nedenlerdendir.
Yaprakların iç kısımlarında sarı ve altın renkli klorosis oluşur, beyaza dönmez. Fakat şeftalilerde yaz sonunda beyaz klorotik bölgeler oluşabilir. Belirtiler yeni gelişen yapraklarda görülür. Bu bazı çinko noksanlıklarıyla da karıştırılabilir, fakat ondan farkı yaprak şekli ve boyutu normaldir.
Çinko
Şeftalide; ilkbaharda genç yapraklar açık yeşil renk alırlar, daha sonra yaprakların yaşına göre sarı ya da beyaza dönebilir. Yapraklar dalgalı bir görünüm alır. İyice sarılaşmış ve beyazlayan yapraklar, dalgalı yaprak kenarları, yazın ortasından sonra görülmeye başlanır.
İlerleyen safhalarında rozetleşme, yaprakların kıvrılması ve tepelerde kamçılaşmalar görülür.
Erik; Meyve kümelerini takibenden yapraklarda rozetleşme, uçlardaki sürgün aralarının kısalması ve kamçılaşma şeklinde kendini gösterir.
Özellikle uçlara doğru meyvelerde de küçülme görülür.
Bor
İlerlemiş bor noksanlığı, büyüme noktalarında ölümlere yol açarak kendini gösterir. Bu küçük boğum aralarına sahip, geriye kıvrılmış küçük yaprakları olan birçok sürgün oluşumuna neden olur. Eğer noksanlık ileriyse, yapraklar dökülür, yeni sürgünler dökülür. Sonunda dallar teker teker ya da bütün ağaç ölebilir.
Kiraz; Ciddi etkilenmiş, yaşlı meyvelerde, meyvenin bir tarafı yassılaşır, parçalı bir görünüm oluşturur ve çoğunlukla uç taraflara doğru olur.
Bu element, çiçeklenme, meyve tutumu, hasat, olgunlaşma ve ayrıca meyve kalitesi için hayati öneme sahiptir. Belirtiler açıkça meyve renginde görülür, olgunlaşmanın son haftalarında hızla gelişir. Bu belirtiler meyvenin tek tarafından ucuna doğru olur. Belirtinin şiddeti aynı dal üzerinde farklı meyvelerde farklı olabilir.
Bakır
Belirtiler demir, çinko gibi diğer besin elementlerinin noksanlıklarıyla karıştırılabilir.
İlk olarak genç ve gelişmekte olan yapraklarda görülür.
Magnezyum noksanlığındaki belirtiler de yaprak uçlarında görülür. Belirtiler ilerlediğinde, yaprak uçları kıvrılabilir.
Diğer Faktörler
Bunların dışında, benzer belirtiler gösteren fakat besin elementi noksanlıklarıyla doğrudan bağlantılı olmayan nedenler de vardır. Bunlar; Kullanılan böcek, yabancı ot vb. ilaçlar, sıra dışı ya da bitkinin istemediği iklim şartları, yaprakların yaşlanması gibi nedenlerdir. Bu gibi durumlarda da yapraklarda deformasyonlar, renk değişimleri, mikro ya da makro element noksanlıklarıyla karıştırılan, sürgünlerin geç kalması hatta sürgün oluşmaması gibi belirtiler görülebilir.
Sulama fazlalığı, azlığı, azot, potasyum, demir noksanlığı ya da klor fazlalığı gibi belirtiler gösterebilir.
Sulama noksanlığı, sürgün gelişimini durdurur. Sulama fazlalığı köklerde oksijen yetersizliğine ve ağacın zayıflamasına neden olur. Karıştırılmamalıdır.
Speedfol, Stopit, Ferrostrene
Yukarıda anlattığımız problemler ve çözümlerine gelince; Birçok konuda olduğu gibi tek bir çözüm yok. Eğer istediğimiz sağlıklı bitki dolayısıyla meyve kalitesi ve yüksek verim ise, uygun ve etkili çözümler bulmamız gerekir. Yurdumuz topraklarının büyük çoğunluğu yüksek pH’a sahip, mikro element ve makro besin elementlerinin noksanlığını gösteren topraklardır. pH’ımız yüksek ise mikro bitki besin elementleri açısından yapacağımız uygulamalar kısıtlıdır. Toprağımızın pH’ını düşürebiliriz ki bu pratikte kalıcı bir uygulama değildir. Kalıcı uygulama yapmak istiyorsak, ekonomik değildir. Geriye kalan ekonomik ve akılcı seçenek; topraktan ya da yapraktan şelatlı ve amacımıza uygun ürünler kullanmaktır. Speedfol, Stopit ve Ferrostrene sert çekirdeklilerde tavsiye edebileceğimiz en etkili çözümlerden birisidir. Speedfol içerdiği farklı oranlardaki NPK oranlarıyla bitkinin farklı dönemlerinde, NPK desteklemesi yapmakta, içerdiği 6 çeşit mikro element ve özel formulasyonu sayesinde düzenli kullanıldığında mikro element noksanlıklarına çözüm olmakta ve bitkinin stres şartlarına dayanımını arttırmaktadır. İlerlemiş demir noksanlıklarında tedavi edici olaral hem yapraktan, hem de topraktan uygulama yapmak başarı şansını katladığı için en etkili şelatlı %4,8’i Ortho-Ortho bağa sahip %6 EDDHA şelatlı Ferrrostrene kullanarak demir noksanlığının önüne geçmemiz çok kolaydır. Yine kalsiyum noksanlıklarında özel formülü ile Stopit kullanarak, meyve kalitemizi, dayanıklılığını, bitkilerimizi dolayısıyla yatırımımızı güçlendirmiş oluruz.
Söylediğimiz gibi, çözüm hiçbir zaman tek değildir. Önemli olan ihtiyaca yönelik kaliteli ürünler kullanarak, riskimizi azaltmak ve ekonomik çözümler bulmaktır.
Hazırlayan;
Doktor Tarsa Tarım San. ve Ticaret A.Ş.
Pazar Geliştirme Departmanı
